Συνήθη στάδια του πένθους
Το πένθος είναι μία διεργασία που περνά κανείς μετά την απώλεια ενός αγαπημένου του προσώπου. Παρόλο που πρόκειται για μία απόλυτα προσωπική και μοναχική διεργασία, και το πώς θα τη διαχειριστεί κανείς εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από προσωπικούς παράγοντες, το άτομο που πενθεί ενδέχεται να περάσει από κάποια στάδια.
Σε κάθε στάδιο σημαντικό είναι να μην αποκρύβει ή καταπιέζει το άτομο τον πόνο του. Είναι φυσιολογικό για το άτομο που πενθεί να σκέφτεται και να αναφέρεται καθημερινά στον εκλιπόντα.Ο χρόνος που χρειάζεται ο καθένας για να διανύσει αυτά τα στάδια δεν είναι συγκεκριμένος (κανείς δεν υποστηρίζει ότι η άρνηση, για παράδειγμα, πρέπει να διαρκέσει μόνο για λίγες μέρες). Επίσης, τα στάδια δεν διαδέχονται με αυστηρή σειρά το ένα το άλλο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συνυπάρχουν ή να επανεμφανίζονται. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτά τα στάδια είναι φάσεις που ενδέχεται να περάσει κάποιος που πενθεί, και όχι συναισθήματα που πρέπει απαραίτητα να βιώσει.
Αναλυτικά τα στάδια είναι τα εξής: Άρνηση, Θυμός, Διαπραγμάτευση, Κατάθλιψη, Αποδοχή
Άρνηση: διαρκεί από κάποιες μέρες ή λίγες εβδομάδες και είναι η πρώτη αντίδραση του ατόμου που μαθαίνει ότι ένας κοντινός του άνθρωπος πέθανε. Σε αυτή τη φάση, αρνείται να πιστέψει το γεγονός του θανάτου και τις επιπτώσεις του. Συνήθως εκφράζεται με προτάσεις όπως «δεν γίνεται να συνέβη αυτό» . Πρόκειται για έναν φυσιολογικό μηχανισμό άμυνας, που εξυπηρετεί την καλύτερη διαχείριση του αρχικού σοκ.
Θυμός: σε αυτή τη φάση το άτομο δέχεται το γεγονός του θανάτου, και τώρα εκτονώνει τα συναισθήματά του. Συνήθως τα πρώτα συναίσθηματα που βιώνει είναι ο θυμός και η πικρία, που πηγάζουν από μία βαθύτερη αίσθηση αδικίας, αδυναμίας και έλλειψης ελέγχου. Το άτομο τα βάζει με το Θεό που του πήρε το αγαπημένο του πρόσωπο, με τον εαυτό του που δεν έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να σώσει το νεκρό, και με τους συγγενείς και τον κοινωνικό του περίγυρο, που θεωρεί ότι δεν καταλαβαίνουν το μέγεθος του πόνου του. Αυτά τα συναισθήματα δημιουργούν ένταση στις σχέσεις του ατόμου με τους γύρω του, και έχουν συχνά ως αποτέλεσμα την αποξένωση του ατόμου και την απόσυρσή του από τον κοινωνικό του περίγυρο, τη στιγμή που έχει ανάγκη την υποστήριξή τους.
Διαπραγμάτευση: αφού ξεπεράσει το θυμό του, το άτομο μπαίνει σε μία διαδικασία διαπραγμάτευσης, όπου στρέφει την προσοχή του στο ίδιο το γεγονός του θανάτου, και όχι στα συναισθήματα που αυτός πυροδοτεί. Σε αυτό το στάδιο το άτομο χρησιμοποιεί την πρόσφατη εμπειρία του, για να κάνει σκέψεις γύρω από το θάνατο και τις επιπτώσεις που αυτός έχει, διαμορφώνοντας έτσι μια δική του άποψη σχετικά με αυτό το γεγονός. Πρόκειται για ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ του αρχικού σοκ και την αποδοχή του θανάτου, όπου για πρώτη φορά το άτομο συνειδητοποιεί την κατάσταση και τη μη αναστρεψιμότητά της
Κατάθλιψη: σε αυτή τη φάση το άτομο βιώνει μία θλίψη την οποία αισθάνεται ότι δεν θα ξεπεράσει ποτέ. Σε αυτό το στάδιο ουσιαστικά πενθεί το άτομο που έχασε και όλα όσα δεν θα μπορεί να μοιραστεί πλέον μαζί του. Η θλίψη πηγάζει τόσο από τη συνειδητοποίηση της κατάστασης όσο και από το αίσθημα αδυναμίας που αυτή επιφέρει. Άλλες αντιδράσεις που ενδέχεται να έχει το άτομο σε αυτό το στάδιο είναι αισθήματα απαισιοδοξίας, απόγνωσης, απόσυρση από κοινωνικές σχέσεις, μείωση ενδιαφερόντων και συμμετοχής σε καθημερινές δραστηριότητες.
Αποδοχή: η διεργασία του πένθους καταλήγει σε αυτό το στάδιο, όπου πλέον το άτομο αποδέχεται το θάνατο του κοντινού του προσώπου, και αρχίζει να οργανώνει τη ζωή του σύμφωνα με τη νέα πραγματικότητα.